Rozporządzenie Ministra MSWiA wprowadzające obowiązek montażu czujników czadu i dymu

Rozporządzenie Ministra MSWiA wprowadzające obowiązek montażu czujników czadu i dymu

 

W dniu 22 grudnia 2024 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 listopada 2024 r. zmieniające wymagania w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, które wprowadza nowe obowiązki w zakresie montażu czujników czadu i dymu.

Od dnia wejścia w życie rozporządzenia, każdy nowy oddany lokal mieszkalny, hotelowy czy usługowy, musi posiadać przynajmniej jeden czujnik dymu. Dodatkowo, każde pomieszczenie wyposażone w urządzenie spalające dowolne paliwo (gazowe, olejowe lub stałe) musi zostać wyposażone w czujnik tlenku węgla. Jednocześnie, należy zaznaczyć, że przepis ten stosuje się do wszystkich nowych budynków – tj. takich, których wniosek o pozwolenie na budowę został złożony po 22.12.2024 r. Budynki, których budowa rozpoczęła się przed tym terminem, traktowane są jako budynki „stare” i obowiązują w ich wypadku inne terminy, przedstawione w poniższym artykule.

CZUJNIKI DYMU:

Rozporządzenie z 21.11.2024 wprowadza obowiązek montażu czujników dymu:

„§ 28a. 1. Pomieszczenie mieszkalne lub jednostkę mieszkalną, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1944), w których są świadczone usługi hotelarskie, a także lokal mieszkalny należy wyposażyć w co najmniej jedną autonomiczną czujkę dymu, spełniającą wymagania Polskiej Normy dotyczącej autonomicznych czujek dymu.”

Jednocześnie, w przypadku budynków, które zostały wyposażone w tak zwany system ochrony ppoż – z adresowalnymi czujnikami i centralą alarmową, nie ma obowiązku montowania dodatkowych czujników autonomicznych:

„2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku ochrony pomieszczenia mieszkalnego, jednostki mieszkalnej lub lokalu mieszkalnego, o których mowa w ust. 1, przez system sygnalizacji pożarowej lub stałe samoczynne urządzenie gaśnicze.”

Lokale mieszkalne

Rozporządzenia Ministra MSWiA wprowadza przede wszystkim obowiązek montażu czujników dymu w tzw. lokalach mieszkalnych. Zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. 1994 Nr 85 poz. 388) określa definicję „lokalu mieszkalnego”:

„Art. 2. 1. Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości.

1a. Ustanowienie odrębnej własności samodzielnego lokalu następuje zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo treścią decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo uchwały o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej oraz zgodnie z pozwoleniem na budowę albo skutecznie dokonanym zgłoszeniem, i zgodnie z pozwoleniem na użytkowanie albo skutecznie dokonanym zawiadomieniem o zakończeniu budowy.

1b. Przepisu ust. 1a nie stosuje się do budynków istniejących przed dniem 1 stycznia 1995 r. lub wybudowanych na podstawie pozwolenia na budowę wydanego przed tą datą.

1c. Odrębną nieruchomość w budynku mieszkalnym jednorodzinnym mogą stanowić co najwyżej dwa samodzielne lokale mieszkalne. Ograniczenie to nie ma zastosowania do budynków, które zostały wybudowane na podstawie pozwolenia na budowę wydanego przed dniem 11 lipca 2003 r.

2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.

3. Spełnienie wymagań, o których mowa w ust. 1a–2, stwierdza starosta w formie zaświadczenia.

4. Do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej „pomieszczeniami przynależnymi”.

5. Lokale wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi zaznacza się na rzucie odpowiednich kondygnacji budynku, a w razie położenia pomieszczeń przynależnych poza budynkiem mieszkalnym – także na wyrysie z operatu ewidencyjnego; dokumenty te stanowią załącznik do aktu ustanawiającego odrębną własność lokalu.

6. W razie braku dokumentacji technicznej budynku, zaznaczeń, o których mowa w ust. 5, dokonuje się, zgodnie z wymogami przepisów prawa budowlanego, na koszt dotychczasowego właściciela nieruchomości, o ile strony umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu nie postanowiły inaczej.”

Co najważniejsze, ostateczny termin, w którym wszystkie lokale mieszkalne muszą zostać wyposażone w czujniki dymu to 31.12.2029 r.

„2. W przypadku lokali mieszkalnych użytkowanych jako takie lokale w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, wymagania określone w § 28a rozporządzenia zmienianego w § 1, stosuje się od dnia 1 stycznia 2030 r.”

Podsumowując, lokale mieszkalne oddane do użytku po 22.12.2024 roku (które uzyskały pozwolenie na budowę po tym terminie) muszą zostać wyposażone w przynajmniej jedną czujkę dymu. Zaś do końca 2029 roku wszystkie istniejące dotychczas lokale mieszkalne (mieszkania i domy) należy również wyposażyć w przynajmniej jeden czujnik dymu.

Lokale Hotelowe

Rozporządzenie ministra MSWiA z 21.12.2024 wprowadza obowiązek montażu czujników również w tzw. lokalach hotelowych:

„§ 28a. 1. Pomieszczenie mieszkalne lub jednostkę mieszkalną, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1944), w których są świadczone usługi hotelarskie, a także lokal mieszkalny należy wyposażyć w co najmniej jedną autonomiczną czujkę dymu, spełniającą wymagania Polskiej Normy dotyczącej autonomicznych czujek dymu.”

Art. 36. Wymienionej powyżej ustawa o usługach hotelarskich ustala następujące rodzaje obiektów hotelarskich:

„1) hotele – obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów;

2) motele – obiekty położone przy drogach, dysponujące parkingiem, posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych;

3) pensjonaty – obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie;

4) kempingi (campingi) – obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych;

5) domy wycieczkowe – obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów;

6) schroniska młodzieżowe – obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów;

7) schroniska – obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów;

8) pola biwakowe – obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach.”

Analogicznie jak w przypadku lokali mieszkalnych, obowiązek montażu autonomicznych czujników dymu nie ma w przypadku budynków, które są już wyposażone w centralny system ppoż.;

„2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku ochrony pomieszczenia mieszkalnego, jednostki mieszkalnej lub lokalu mieszkalnego, o których mowa w ust. 1, przez system sygnalizacji pożarowej lub stałe samoczynne urządzenie gaśnicze.”

Oprócz konieczności wyposażenia lokali hotelowych w autonomiczne czujniki dymu, należy je wyposażyć również w autonomiczne czujniki tlenku węgla, pod warunkiem, że zachodzi w nich proces spalania paliwa:

„3. Pomieszczenie, w którym odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, wchodzące w skład lokalu mieszkalnego lub lokalu użytkowego przeznaczonego na pobyt ludzi, znajdującego się w strefie pożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL, należy wyposażyć w co najmniej jedną autonomiczną czujkę tlenku węgla, spełniającą wymagania Polskiej Normy dotyczącej urządzeń elektrycznych do wykrywania tlenku węgla w pomieszczeniach domowych.„

Analogicznie jak w przypadku lokali mieszkalnych, tutaj również rozporządzenie zakłada wyjątki w sytuacji, gdy proces spalania zachodzi w zamkniętej komorze spalania lub w przypadku stosowania kuchenek gazowych na potrzeby gotowania:

„4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się w przypadku, gdy proces spalania odbywa się w urządzeniu z zamkniętą komorą spalania, a także gdy spalanie ma miejsce w zasilanym paliwem gazowym urządzeniu przeznaczonym do przygotowania posiłków.”;

4. W przypadku pomieszczeń mieszkalnych oraz jednostek mieszkalnych, w których są świadczone usługi hotelarskie, a także wchodzących w skład lokali użytkowych pomieszczeń, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, użytkowanych jako takie pomieszczenia lub jednostki w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, wymagania określone w § 28a rozporządzenia zmienianego w § 1, stosuje się od dnia 30 czerwca 2026 r.”

Podsumowując, wszystkie lokale hotelowe (pensjonaty, domki letniskowe, kwatery prywatne) muszą zostać wyposażone w autonomiczne czujniki dymu oraz czujniki czadu do końca czerwca 2026 r. Od tego czasu, wszystkie tego typy lokale muszą być w nie wyposażone.

Budynki handlowe, produkcyjne i magazynowe

Rozporządzenie MSWiA z 21.11.2024 r. wprowadza również obowiązek wyposażenia lokali usługowych w autonomiczne czujniki dymu oraz tlenku węgla.

„§ 2. 1. W stosunku do budynków handlowych, produkcyjnych oraz magazynowych, dla których przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia wydano decyzję w sprawie pozwolenia na użytkowanie albo został złożony wniosek o pozwolenie na budowę lub odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego i wnioski te zostały opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej, albo zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych, wymagania, o których mowa w § 4 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia zmienianego w § 1, stosuje się od dnia 1 stycznia 2026 r.”

Oznacza to, że do końca 2025 roku należy wyposażyć w czujniki dymu wszystkie istniejące dotychczas lub budowane budynki o charakterze handlowym, produkcyjnym, a także magazynowym. Jednocześnie, wszystkie nowo oddane do użytku lokale usługowe (w przypadku, których złożony został wniosek o pozwolenie na budowę po 22.12.2024 r.) należy wyposażyć w taki czujnik przed oddaniem ich do użytku.

CZUJNIKI CZADU:

Zgodnie z rozporządzeniem ministra MSWiA każde pomieszczenie, w których zachodzi proces spalania, musi zostać wyposażone w certyfikowany czujnik tlenku węgla:

„3. Pomieszczenie, w którym odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, wchodzące w skład lokalu mieszkalnego lub lokalu użytkowego przeznaczonego na pobyt ludzi, znajdującego się w strefie pożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL, należy wyposażyć w co najmniej jedną autonomiczną czujkę tlenku węgla, spełniającą wymagania Polskiej Normy dotyczącej urządzeń elektrycznych do wykrywania tlenku węgla w pomieszczeniach domowych.„

Jednocześnie, rozporządzenie to określa wyjątki od tego wymogu. I tak w przypadku urządzeń z tzw. „zamkniętą komorą spalania” oraz w przypadku kuchenek gazowych, wykorzystywanych w kuchni – nie ma potrzeby montażu czujników czadu:

„4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się w przypadku, gdy proces spalania odbywa się w urządzeniu z zamkniętą komorą spalania, a także gdy spalanie ma miejsce w zasilanym paliwem gazowym urządzeniu przeznaczonym do przygotowania posiłków.”

Rozporządzenie to, jasno określa także terminy, w których montaż czujników czadu będzie obowiązkowy:

„3. W przypadku pomieszczeń, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, wchodzących w skład lokali mieszkalnych, użytkowanych jako takie pomieszczenia w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, wymagania określone w § 28a rozporządzenia zmienianego w § 1, stosuje się od dnia 1 stycznia 2030 r.”

Oznacza to, że każde pomieszczenie, w którym zachodzi proces spalania paliwa gazowego, ciekłego lub stałego, należy wyposażyć w przynajmniej jeden certyfikowany czujnik tlenku węgla. Obowiązek ten dotyczy zarówno nowych budynków jak i starych budynków (mieszkalnych, hotelowych czy usługowych) – przy czym w nowe budynki (wniosek o pozwolenie na budowę złożony po 22.12.2024 r) muszą zostać wyposażone w takie czujniki do momentu oddania ich do użytku. W przypadku starych budynków (już istniejących lub budynków, które pozwolenie na budowę otrzymały przed 22.12.2024 r.) taki obowiązek wchodzi w życie z dniem 01.01.2030 roku.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1) z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów wprowadzana również czytelną informację, że to producent czujników określa sposób konserwacji i eksploatacji czujników i, że urządzenia te nie wymagają dodatkowych badań czy przeglądów technicznych.

Autonomiczne czujniki dymu i tlenku węgla należy zamontować, konserwować i eksploatować w sposób określony w instrukcjach obsługi, opracowanych przez ich producentów i to do nich należy poinformowanie użytkownika o właściwym użytkowaniu.

„§ 3. 1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

2. Urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice przenośne i przewoźne, zwane dalej „gaśnicami”, powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym, zgodnie z zasadami i w sposób określony w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz w instrukcjach obsługi, opracowanych przez ich producentów.

3. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane w okresach ustalonych przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.”

Rozporządzenie z 21.11.2024 r. w § 3 powyższej ustawy po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:

„3a. Wymagań, o których mowa w ust. 1–3, nie stosuje się do autonomicznych czujek dymu i autonomicznych czujek tlenku węgla. Urządzenia te należy zamontować, konserwować i eksploatować w sposób określony w instrukcjach obsługi, opracowanych przez ich producentów.”

Oznacza to, że w przypadku autonomicznych czujników czadu lub dymu nie ma obowiązku przeprowadzenia obowiązkowych przeglądów technicznych, a ewentualne czynności serwisowe określa producent.

https://www.gov.pl/photo/b080958e-b937-4261-92c4-cd88c756aa69